Памёр вучоны-паэт, якога Малафееў ставіў капітанам зборнай БССР – ён бараніў «Тарпеда» ад зносу, і стадыён усё яшчэ на месцы

23 красавіка ў Мінску ва ўзросце 76 гадоў памёр Аляксандр Клышко, больш вядомы як Алесь Клышка. Ён усё жыццё пражыў у Мінску, меў ступень кандыдата тэхнічных навук, быў вынаходнікам з 13 патэнтамі і 113 навуковымі публікацыямі. А ў 2000-х пачаў выдаваць і мастацкія творы – зборнікі вершаў і не толькі. Большасць твораў Клышка стварыў падчас цяжкай хваробы – у канцы 2000-х у яго адмовілі ногі, некалькі гадоў мужчына наогул не ўставаў з ложка. Яму прыйшлося прайсці шэраг складаных аперацый па замене каленных і тазасцегнавых суставаў на штучныя.

Пры гэтым да 2007-га Клышка рэгулярна выходзіў на футбольнае поле і ўдзельнічаў у ветэранскіх матчах. У свой час ён прыйшоў у ДзЮСШ з дваровага футбола ўжо 15-гадовым, але хутка зарэкамендаваў сябе як выдатны цэнтральны абаронца, які яшчэ і нямала забіваў на стандартах. Хлопец патрапіў у каманду Мінска, выйграў некалькі турніраў, згуляў на агульнасавецкім узроўні і ўжо да 18 гадоў атрымаў запрашэнні ў Д3 СССР ад расійскіх «Церака» з Грознага і «Лакаматыва» з Чэлябінска. Але Клышка паступіў на механіка-тэхналагічны факультэт БПІ (сённяшні БНТУ) і нікуды не паехаў.

Клышка – чацвёрты злева ў верхнім радзе

Клышка працягнуў карʼеру гульнямі за інстытут – там была моцная каманда, якая рэгулярна выходзіла ў фінальны этап савецкіх студэнцкіх спаборніцтваў. Так што да 1971-га, калі гулец атрымліваў дыплом, у яго зноў былі прапановы ад расійскіх каманд. Але тут Клышку захацела перавабіць мінскае «Тарпеда». Гуляць у чэмпіянаце БССР у футбаліста не было ахвоты, і, каб адсталі, ён сказаў, што пагодзіцца на прапанову толькі пры выдзяленні кватэры. Аднак «аўтазаводцы» ўзялі і далі двухпакаёвую – і Клышка аформіў размеркаванне ў ліцейны цэх МАЗ. За «Тарпеда» футбаліст гуляў па 1975-ы – дакладнай статыстыкі не захавалася, але Клышка быў асноўным, перыядычна насіў капітанскую павязку, а ў 1972-м стаў бронзавым прызёрам чэмпіянату БССР. Таксама гулец выступаў за зборную БССР, дзе коўчам на адным з турніраў аказаўся ў пачатку сваёй трэнерскай карʼеры Эдуард Малафееў. Ён прызначыў Клышку капітанам.

– На аўтазаводзе нас фактычна насілі на руках. Мы ўсе былі аформленыя на стаўкі і атрымлівалі нядрэнныя грошы плюс розныя талоны, дапамогу ўнутры клуба. На выхад на больш высокі ўзровень [з чэмпіянату БССР] бюджэт разлічаны не быў, – згадваў Клышка ў інтэрвʼю «Радыё Свабода».

Свае ўспаміны пра Мінск паэт зафіксаваў у выдадзенай у 2010-м паэме пра родны горад (з відавочнай адсылкай на Якуба Коласа ў назве і рытмічным малюнку) «Мінская зямля». Да твора прыкладаліся ўспаміны старэйшай сястры Клышкі пра Мінск пачатку 1940-х, а паэт у сваіх радках сярод іншага згадваў, што падчас Другой сусветнай вайны ў горадзе пад нямецкай акупацыяй застаўся «усімі кінуты народ», людзі, якіх ніхто не эвакуяваў. У інтэрвʼю экс-футбаліст не баяўся казаць, што архівы сведчаць: 3 ліпеня 1944-га, у дзень, калі савецкія войскі ўвайшлі ў Мінск, яны разбамбілі горад мацней, чым немцы, хаця да таго моманту фашысцкія сілы ўжо адышлі пад Баранавічы.

Таксама ў паэме Клышкі ў рыфмаванай форме распавёў пра заўзятарскае ўспрыманне футбола часоў свайго юнацтва. Паэт пісаў, што стадыён «Дынама» падчас матчаў быў рэдкім для савецкага часу месцам, дзе «дух волі панаваў».

Коратка згадваўся і досвед гульні за «Тарпеда». Дарэчы, адроджаны ў нашым стагоддзі клуб неаднаразова публікаваў у сваіх сацсетках урыўкі вершаў Клышкі.

Апеты паэтам стадыён «Тарпеда» яшчэ ў 2006-м адышоў «Мінску», а ў 2018-м тады кіраўнік клуба Ігар Шлойда заявіў пра планы знесці арэну, на якой былі прыкметныя праблемы са станам трыбун і не толькі, і пабудаваць на гэтым месцы футбольны манеж. Тады Клышка выступіў у абарону «Тарпеда».

– Гэты культурны, спартыўны цэнтр раёна трэба захаваць хаця б таму, што пасля вайны ён быў месцам сустрэч сяброў, сюды прыходзілі семʼямі. У Мінску тады не хапала стадыёнаў, і жыхары суседніх раёнаў – велазавод, пасёлак трактарабудаўнікоў, маторны завод – таксама цягнуліся сюды. Як гэта можна знішчыць?! – не разумеў экс-футбаліст.

Стадион «Торпедо» проще снести, чем привести в нормальный вид? Будущее арены в Минске волнует многих

У выніку стадыён не знеслі, але і рамантаваць асабліва не сталі. Ён застаецца месцам для трэнінгаў на натуральным газоне для розных каманд «Мінска». Вось так стадыён выглядаў восенню 2023-га.