ДзяржТБ даўно ўзносіць «інтэграцыю» Беларусі з Расiяй – а зараз раптам заклапацілася, чаму нашыя таленты з валейбола ўстаюць пад трыкалор
Кракадзілавыя слёзы.
А памятаеце, як перад выбарамі-2020 Аляксандр Лукашэнка і СМІ ягонага рэжыму заяўлялі пра нейкія расiйскія спробы «дэстабілізаваць» Беларусь, а ягоныя сілавікі затрымлівалі групу расіян, якая нібыта была настроеная ледзь не на ўзброены захоп улады? Цяпер пра гэта і ўспамінаць смешна. З самага пачатку масавых паслявыбарчых пратэстаў Расія – адзіны і непаўторны сябра рэжымнай Беларусі і асабіста Лукашэнка, а суседскія прапагандысты наўпрост курыравалі беларускіх, а то і кіравалі імі. Сваю залежнасць рэжым паказаў і ў самым страшным аспекце - год як дае любую інфраструктуру і спадарожныя паслугі Расіі для вядзення ёй вайны ва Украіне.
Цяпер рэжым і яго прапаганда перайшлі на ўсхваленне поўнай інтэграцыі з Расіяй - на гэтым фоне калі і заікаюцца пра беларускі суверэнітэт, то ўжо, мякка кажучы, не гучыць. Лукашэнка і яго міністры ўвесь час кажуць пра «саюзныя праграмы» (праўда, ступень іх «рэалізацыі» нібыта памяншаецца з часам), «уніфікацыю заканадаўства» і іншыя атрыбуты сцірання незалежнасці, у сцвярджэнні якіх яшчэ і патрабуюць паскорыцца. У прапагандысцкіх медыя кажуць, што "Беларусі гістарычна і геаграфічна пашанцавала" мець побач Расію - "саюзніка, з якім што ў агонь, што ў ваду", а "эксперт" прарэжымнай арганізацыі дае расійскаму СМІ інтэрв'ю, у якім называе Расію няйначай як "адзіным гарантам выжывання Беларусі" і запэўнівае, што спробы Беларусі ў мінулым супрацоўнічаць з Захадам былі "правальнай канцэпцыяй", якую і прымяняць не хацелі, проста так атрымалася.
Не адстаюць і ў спорце. Там пасля міжнароднага бана ў адказ на вайну проста-такі моляцца на Расію – а перыядычна бачаць у ёй не толькі паратунак, а нават нешта нібы лепшае за сусветны ўзровень.
Квінтэсэнцыяй стаў выступ міністра спорту Лукашэнка Сяргея Кавальчука, які падводзіў выніку 2022-га ў часопісе НАК Лукашэнка. Адным з найважнейшых пунктаў апавядання стала аб'яўленне таго, што белспорт «значна больш цесна і прадуктыўна стаў супрацоўнічаць з расійскай спартыўнай сістэмай». А далей ад Кавальчука пайшло цалаванне Расiі напоўніцу: «У Расіі ўсе віды спорту знаходзяцца на ўзроўні вышэй за сярэднесусветныя, і сталыя выступы, канкурэнцыя з расійскімі атлетамі, правядзенне сумесных трэніровачных збораў – гэта атрыманне велізарнай практыкі і неверагодная карысць. Расія - цудоўны спаборніцкі плацдарм, па сваёй тэрыторыі яна ў разы большая за Еўропу. Што мы губляем? Нічога. А вось дарагіх пералётаў у Еўропу, выдаткаў на пражыванне, зборы і харчаванне там не стала. З эканамічнага пункту гледжання - велізарны плюс».
Хаця, вядома, пра інтэграцыю з Расіяй у Беларусі гавораць з моманту набыцця незалежнасці, а ў белспорце інтэграваліся ўжо даўно – кейсаў з атрыманнем беларусамі расійскага грамадзянства і ўмацаваннем суседскіх зборных мноства. Дзівіцца мы такому даўно перасталі - затое выдала падобную рэакцыю нечакана дзяржТБ. Адзін з ягоных супрацоўнікаў Андрэй Казлоў, які сам не раз падымаў расійскі трыкалор, у сваім сюжэце заклапаціўся праблемай у беларускім валейболе – дзе нават галоўны па статусе клуб, мінскі «Будаўнік», гуляе ў чэмпіянаце Расiі. Перад сюжэтам прагучала ўступная прамова Ганны Эйсмант - праверанай часам спортпрапагандысткі - са словамі, што на дзяржТБ «паспрабавалі высветліць, чаму адбываецца змена спартыўнага грамадзянства», быццам гэта можа выглядаць для вядучай дзіўным пасля шматгадовых сцвярджэнняў па тым жа самым дзяржТБ, што без Расіі нікуды.
У сюжэце Казлоў распавёў пра «Паходню» з Новага Урэнгоя – серадняку чэмпіянату Расіі: маўляў, менеджарам там працуе Андрэй Жарыкаў (экс-гулец зборнай Беларусі па пляжным валейболе), які заваблівае ў шэрагі клуба беларускіх гульцоў, а там яны прымаюць расійскае грамадзянства і аказваюцца страчанымі для зборных роднай краіны. Вось толькі Жарыкаў яшчэ ў 2016-м выступіў з вялікім маналогам, які абмалёўваў прычыны гэтага – з апавядання рабілася зразумела, што беларускай федэрацыі максімальна ўсё роўна на развіццё віду.
Тыя трое ўраджэнцаў Беларусі з расiйскім пашпартам у складзе «Паходні», пра якіх сёння бядуе Казлоў, з'явіліся ў клубе даўным-даўно: случчанін Мікіта Крот пераехаў у Расію ў 2012-м, брэстаўчанін Аляксей Кавальчук і гродзенец Вадзім Юцэвіч - у 2016-м. Усім гульцам на той момант было па 15 гадоў. Ужо на пачатку этапа ў «Паходні», напрыклад, Кавальчук казаў, што выбар быў паміж кар'ерай ці Брэстам з іншым кірункам жыцця, а Юцэвіч увогуле заявіў, што «у «Паходні», можна сказаць, атрымаў квіток у жыццё», таму што «ў Беларусі не вельмі вясёлкавыя перспектывы ў валейболе». Не змянілі свайго меркавання гульцы і зараз.
Мікіта Крот (злева) і Аляксей Кавальчук
Тады беларускія гульцы лічыліся ў Расіі легіянерамі, таму афармленне мясцовага пашпарта было лагічным у іх уяўленні крокам для аблягчэння барацьбы за хлебнае (у параўнанні з Беларуссю дык дакладна) месца ў камандзе. Цяпер жа легіянерскі статус адменены - лагічна, што 21-гадовы гродзенец Уладзіслаў Бабкевіч, які перайшоў у "Паходню" ў 2021-м, працягвае заставацца гульцом зборнай Беларусі. Зрэшты, ад каментароў для Казлова з гэтай нагоды ён адмовіўся (як, дарэчы, і Жарыкаў).
Супрацоўнік дзяржТБ жа распавёў, што ад'езд у Расію беларускіх валейбалістаў - «тэма балючая», узгадаўшы больш раннія прыклады і заявіўшы, што склад з тых, хто з'ехаў у найлепшыя гады, мог бы пазмагацца за ўзнагароды як мінімум ЧЕ. Так і засталося незразумелым, адкуль жа ў Казлова "боль", калі гэтыя валейбалісты ў рэальнасці бралі медалі, у тым ліку алімпійскія, на карысць так любімай на дзяржТБ Расіі.
Але калі ўсё ж такі ад'езд беларускіх валейбалістаў у Расію нават прапагандыстамі лічыцца праблемай, то, напэўна, можна нешта зрабіць для змены сітуацыі - палепшыць умовы для працы, павялічыць фінансавую матывацыю? Галоўны трэнер зборнай Беларусі Алег Мікановіч у адказ на прамое пытанне заявіў Казлову, што не бачыць спосабаў змяніць працэс: «Хлопцы з'язджаюць і з'язджаюць туды [у Расію], таму што ім прапануюць, я так разумею, нашмат лепшыя ўмовы. А як мы можам забараніць? Вось вам як забараніць кудысьці з'ехаць, калі ў вас будзе добрая прапанова?».
З такім падыходам любы новы перавод беларускіх гульцоў у статус легіянераў (ці мала што можа адбыцца) відавочна забяспечыць новыя змены пашпартоў - і цяперашняя прапаганда зрабіла ўсё, каб навокал не бачылі ў гэтым нічога страшнага.
